1.EŞANLAMLI YA DA YAKIN ANLAMLI CÜMLE
Farklı sözcüklerle kurulan fakat aynı düşünceyi anlatan cümlelerdir.
----Sevgi sadakatle taçlaşmadıkça ömrü kızgın çöllerdeki bir damla yaş kadardır.
----Sadakatin olmadığı bir sevgi uzun ömürlü olamaz.
----Kıyıyı gözden kaybetmeye cesaret edemeyen insan yeni okyanuslar keşfedemez.(Andre Gide)
----Hayatında riskleri göze alamayan insan başarılı olamaz.
----Eğer bir insan hangi limana yelken açtığını bilmiyorsa, hiçbir rüzgar işine yaramaz.
----Belirli bir hedefi olmayan insan, hangi olanaklara sahip olursa olsun başarılı olamaz.
----Yaşamak, karanlık geceye rağmen, buğulanmış pencere camına güneşi çizebilmektir.(Anonim)
----En zor anlarda bile umudunu kaybetmeyen insan gerçekten yaşıyor demektir.
----Yaşam içinde siyah da bulunan bir gökkuşağıdır.
----Yaşam tüm güzelliklerinin yanında olumsuzlukları da barındırır.
2.NEDEN- SONUÇ CÜMLESİ
Yargının gerçekleşme nedeni ve sonucu cümle içinde verilir .
----Sınavda heyecanlandığı için bazı soruları yapamadı.
----Bakımsızlıktan ev harabeye dönmüştü.
----Matbaanın bulunmasıyla okuma yazma oranı arttı.
----Aşırı sıcaklar can kaybına yol açtı.
----Yoğun kar yağışı nedeniyle yollar trafiğe kapatıldı.
----Hediye almadım diye bana darılmış.
3.AMAÇ – SONUÇ CÜMLESİ
Öznenin işi, hareketi gerçekleştirme amacı ve sonucu cümle içinde verilir.
----Borçlarından kurtulmak için evini satmış.
----Ailesini görmeye Almanya’ ya gitmiş.
----Başbakan, ticari anlaşmalar yapmak üzere yurtdışına çıkıyor.
----Bu ,bizi birbirimize düşürmek maksadıyla söylenmiş bir sözdür.
----Şair, şiirinde herkes anlayabilsin diye yalın bir dil kullanmış.
----Yazar,eleştirmene şirin görünmek maksadıyla iki yüzlü davranıyor.
4.KOŞUL CÜMLESİ
Eylemin ya da hareketin gerçekleşmesi bir şarta (koşula) bağlı olan cümlelerdir
----Sanatçı yapıtında toplumu anlatırsa ölümsüzleşir
----Akşam baban gelsin , alışverişe çıkarız.
----Müzik dinleyebilirsin ama sesini fazla açmayacaksın.
----Akşama geri vermek üzere bu kitabı alabilirsin.
----Bizim buralara yağmur yağdıkça her yer toprak kokardı.
----Her güneş doğduğunda beni hatırla.
5.KARŞILAŞTIRMA BİLDİREN CÜMLELER
İki kavram arasında benzerlik ya da farklılıkların ortaya konmasıdır.
----Sinema da tiyatro gibi görsel bir sanattır.
----Doğu Anadolu’nun kışı Akdeniz Bölgesi’ne göre daha çetin geçer.
----Yahya Kemal de Necip Fazıl da şiirlerinde ölüm temasına çok yer vermiştir.
----Bu yılki ürün geçen yıla nazaran daha bereketliydi.
----Sanatçı,diğer çağdaşlarına göre daha sade bir dil kullanmıştır.
----Ressam bu yapıtında ise diğerlerine göre daha canlı
renkleri kullanmıştır.
6. ÖZNEL ANLATIMLI CÜMLELER
Söyleyenin kendi kişisel duygu ve düşüncelerini içeren cümlelerdir.
----İzmir,tarihi ve doğal güzellikleriyle eşsiz bir şehrimizdir.
----Şair söyleyiş güzelliğiyle türkü tadında bir şiir sunuyor bize.
----Konferansa katılanların saçma sapan fikirleri beni iyice sıkmıştı.
----Yazar,sürükleyici anlatımı ve ilginç betimlemeleriyle
okuyucuyu olayın içinde yaşatıyor.
----Çatık kaşları,yaralı yüzüyle insanı ürküten bir havası vardı.
7.NESNEL ANLATIMLI CÜMLELER
Doğruluğu ya da yanlışlığı gözlem ve deneylerle kanıtlanabilir nitelikli cümlelerdir.Bu cümlede konuşanın duygu ve düşünceleri yer almaz.
----Filmde olaylar küçük bir kasabada geçiyor. ----Eser dört bölüm halinde sinemaya uyarlanmış. ----Turizm gelirleri geçen yıla oranla yüzde 5’lik bir artış göstermiştir. ----Aruz ölçüsüyle yazılan şiirde nazım birimi dörtlüktür. ----Dört perdede oluşan bu oyunda yazar,aile bireyleri arasındaki sorunları anlatır.
8.DOĞRUDAN ANLATIMLI CÜMLELER
Herhangi bir konuda bir kişinin görüş ve düşünceleri hiçbir değişikliğe uğratılmadan verilir.Bu cümle genellikle tırnak içinde gösterilir.
----Çiçero’nun “Bir yerde yaşam varsa orada umut da vardır.”sözü çok hoşuma gider.
----Kadın,arkadaşının kulağına eğilerek: “Birazdan kalkalım mı?”diye fısıldadı.
----Bu konuda atalarımız: “Cesurun bakışı,korkağın kılıcından keskindir.”der.
----Deskartes’in: “Düşünüyorum öyleyse varım.”sözü çok ünlüdür.
9.DOLAYLI ANLATIMLI CÜMLELER
Bir kişinin sözünün söylendiği biçimde değil de,bazı değişiklikler yapılarak aktarıldığı cümlelerdir.
----Onunla bir daha konuşmayacağını söyledi.
----Bernard Shaw, düşünmenin ruhun kendisiyle konuşması olduğunu söylerdi.
----Doktor,babama ilaçları mutlaka içmesi gerektiğini tembih etti.
----Yazar,sanatçı olunabilmek için çok çalışılması gerektiğini vurguladı.
10.USLUP VE İÇERİK(KONU)CÜMLESİ
Yazarın yapıtında neyi anlattığı konuya (içerik)girer.Bu konuyu işlerken kullandığı sözcükler ve cümleler de usluba girer.
----Yazar yapıtında 1.Dünya Savaşı yıllarındaki insanların çektiği acıları gözler önüne serer.(Konu)
----Betimlemelerde sıfatlara sıkça yer veren sanatçı cümleleri uzun tutmuştur.(Uslup) ----Romanda,Batı’nın yaşam tarzına özenen bir ailenin yavaş yavaş çöküşü anlatılır.(Konu)
----Şairin,şiirlerinde oldukça az kullanılan sözcüklere ve deyimlere yer vermesi dikkati çeker.(Uslup)
11.AŞAMALI DURUM BİLDİREN CÜMLELER
Bir olayın,durumun olumlu ya da olumsuz yönde giderek değiştiğini anlatan cümlelerdir. ----Kadın,her geçen gün biraz daha kötüleşiyor. ----Havalar gittikçe soğuyor. ----Bu çocuğun günden güne huyu değişiyor. ----Ülkemiz her geçen yıl biraz daha büyüyen ekonomisiyle gelecekte gelişmiş ülkeler seviyesine çıkacaktır.
12.KİNAYELİ ANLATIMLI CÜMLE
Bir gerçeği ortaya koymak amacıyla sözü imalı olarak tam karşıtı gelecek biçimde kullanmaktır.
----Okulunu ne kadar çok sevdiğin yirmi gün devamsızlık yapmandan belli.
----Eşinin gözündeki morluktan onu ne kadar çok sevdiğin anlaşılıyor.
SORULAR:
1.Aşağıdakilerin hangisinde tanımlama vardır?
A) Lirik şiir, akıldan çok düşünce gücüne, düşünceden çok
duyguya yaslanır.
B) Lirik şiirde, aşkın her türlü görünüşü, bütün yönleriyle dile getirilir.
B) Lirik şiirde, aşkın her türlü görünüşü, bütün yönleriyle dile getirilir.
C) Lirik şiirde şair, sözcükleri seçerken, onların ses ve görüntü gücünü göz önünde tutar.
D) Lirik şiir, duyguların, çok etkili ve coşkulu bir biçimde dile getirildiği şiir türüdür.
E) Lirik şiirde yıllar yılı, aşk, ölüm, din gibi belirli temalar
işlenmiştir.
2.Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde ikinci cümle birincinin yorumudur?
A) Ayrıntıları iyi seçiyor, bunları ustaca kullanıyor.
B) İkide bir karşıma çıkıyor, sanki beni izliyor.
C) Bu gömleğin rengi hoşuma gitmedi, ötekini beğendim.
D) Onlara gülüp geçmek istiyorum, olmuyor.
E) Koluma giriyor, başlıyor konuşmaya.
3. (I)Haklarında fazla bir şey bilinmeyen hariciyeciler dünyasında gezinmek isteyenler için keyifle okunabilecek bir kitap. (II)Yazar, yirmi beş yılı yurt dışında geçen, otuz yedi yıllık meslek hayatında edindiği izlenimleri okurlara duyurmak istemiş. (III)Mesleğinin sorunlarını, iyi ve kötü yanlarını dile getirmeye çalışmış. (IV)Çok akıcı bir dili var. (V)Kişilerin belirleyici özelliklerini en ince ayrıntısına değin, somut bir biçimde yansıtmış.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangileri, söz konusu yazarın üslubuyla ilgilidir?
A)I ve II B)I ve V C)II ve III D)II ve IV E)IV ve V
4. Aşağıdakilerden hangisi üslupla ilgili bir yargıdır?
A) Genellikle oyunlarının konusu, günlük hayattaki çatışmalar ve sorunlardır.
B) İkinci romanında da halk masallarına özgü yapıyı yinelemiştir.
C) Kişilerin iç dünyasını, onların olaylar karşısındaki tepkileriyle ortaya koymuştur.
D) Olayları yönlendiren sosyolojik ve psikolojik etkenler üzerinde durmuştur.
E) Yaşanılan gerçekleri hiç değiştirmeden, alaysamalı bir tutumla işlemiştir.
5. (I)Roman yazarken konuşmalara yer vermek çoğunlukla kaçınılmazdır. (II)Hatta salt konuşmalardan oluşan romanlar bile vardır. (III)Bu romanlarda herhalde amaç, tip yaratmaktır. (IV)İki satırlık bir konuşma, bir karakteri on sayfalık bir betimlemeden daha başarılı bir biçimde çizebilir. (V)Bunun başarılı örneklerine M. Şevket Esendal’ ın Ayaşlı ve Kiracıları adlı yapıtında rastlıyoruz.
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
6. Hangisinde “karşılaştırma” söz konusudur?
A) İyi bir şair ve yazar olmasına karşın çok tanınmış biri değildi.
B) Öykülerinde betimlemeyle birlikte mizahi bir anlatıma da yer verirdi.
C) Sözcükleri değişik anlamlarda kullanmaktan kaynaklanan çarpıcı bir anlatımı vardı.
D) Betimlemelerinde abartmaya kaçan romantik bir tutum görülürdü.
E) Öykülerini de okudu ama bunları şiirleri ve oyunları kadar beğenmedi.
7. (I)Toroslar, Çukurova’nın bereketli topraklarını İç Anadolu bozkırından ayırır. (II)Çukurova’yı at nalı biçiminde kuşatmış bir duvardır sanki. (III)Ovadan bakılınca çelikten dev bir testere ağzını andıran tepeler, yaz kış ışıl ışıldır. (IV)Toroslar öylesine sarp ve yüksektir ki kolay kolay geçilmez. (V)Tren bile Toroslar’ ı geçerken tünelin birinden çıkıp birine girer.
Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde ”benzetme” yapılmıştır?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) II ve IV E) IV ve V
8.Aşağıdakilerin hangisinde yorum söz konusu değildir?
A) Alabildiğine insan kalabalığı vardı
Bir aydınlık geleceğe bakıyordu.
B) Bir ılık güz öylesinde
Şanlı haki torbası üstünde
C) Koymuştu kılıcını içine kınının
Yürüyordu arasında sevgili halkının
D) İzmir’e girişini Atatürk’ün
Bir kahve duvarındaki resimde gördüm
E) Işıktı, sevinçti, türküydü
Görseydiniz o resimde Atatürk’ü
9. (I)Bu kitapta anlatılanlar 1940 yılında geçiyor. (II)Yazarının arka kapakta açıkladığına göre bu yapıt, yazmakta olduğu roman dizisinin ilk kitabını oluşturuyor. (III)Kitapta Çukurova yöresi ve bu yörede yaşayanların birbirleriyle olan ilişkileri ele alınıyor. (IV)Bunlar içtenlik ve sevecenlikle yoğrulmuş, yalın bir anlatımla sergileniyor. (V)Bu anlatım açık, kısa cümleli bir dille beslendiğinden zevkle, ilgiyle okunuyor.
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde söyleyenin kendi düşüncesine yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV
D) III ve IV E) IV ve V1
10.”Kimi yazılar bilgilendirme amacına yöneliktir.Bu tür yazıların anlatımında yazar, kendisini olabildiğince gizler. Daha doğrusu nesnel bir tavır takınır; duygularını anlatımına katmaz.”
Hangisinde bu parçada belirtilen anlatım özelliği vardır?
A) Bu bölgenin bitki örtüsü yönünden zenginliği çok yağış almasına bağlıdır.
B) Karadeniz kıyılarının, insanı etkileyen çarpıcı bir güzelliği vardır.
C) İnsan, Efes harabelerini dolaşırken yüzyılların ötesinde yaşar gibi olur.
D) Roman, bir köy öğretmeninin serüvenini büyük bir ustalıkla yansıtıyor.
E) Gerilimli filmlerden hoşlanması, onun sert yaradılışlı biri olduğunu gösterir.
11.Aşağıdaki cümlelerden hangisinin anlatımı nesnel bir nitelik taşımaktadır?
A) Tiyatro, sinemaya göre daha eğlencelidir.
B) Deniz kenarında yaşamaya doyum olmaz.
C) Güneşin batışını izlemek, insana mutluluk verir.
D) Kentlere göç edenlerin sayısı yıldan yıla artmaktadır.
E) Resim sergisi önemli bir sanat etkinliğidir.
12.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öznel bir değerlendirme söz konusudur?
A) Romanda anlatılanlar Kurtuluş Savaşı yıllarında geçiyor.
B) Öyküdeki kişilerin dördü erkek, üçü kadındır.
C) Romanın sonunda kahramanların hepsi ölüyor.
D) Kitaptaki ilk öykünün konusu köy yaşamıdır.
E) Öykülerin anlatımında bir kuruluk, bir tekdüzelik görülüyor.
13. Aşağıdaki cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik açısından ötekilerden farklı bir nitelik taşımaktadır?
A) Bu sanatçının resimleri, duygu ve düşünceyi görselliğe dönüştüren tutarlı bir üslubun ürünüdür.
B) Sanatçı kendine özgü çağdaşlık anlayışını ve eleştirel tavrını bu dizide de sürdürüyor.
C) Sanatçı, bu resimlerinde gerçekleri, değişik yorum ve
çağrışımlara açık biçimde vurguluyor.
D) Sanatçının son resimleri insanı etkileyen ve duygulandıran bir anlatımla, inceden inceye işlenmiştir.
E) Sanatçının sarı ve yeşil renkleri ağırlık olarak kullandığı kırsal kesim resimlerinde, çalışan köylüler görülüyor.
14.Hangisinde değerlendirme söz konusudur?
A) Kimi sanatçılar duygularını dile getirmek için, kimileri de kusursuz eserler yaratmak için yazarlar.
B) Bu eserde, konu gerçek yaşamdan alınmış, kişiler karakterlerine uygun biçimde konuşturulmuştur.
C) Bir eserin değerinin, konusundan çok, üslubuna bağlı olduğunu her zaman söylerim.
D) Bu romandaki kişilerin birbirleriyle ilişkisi üzerine bir çok inceleme yapılmıştır.
E) Romancı, gerçekleri düş gücüyle yeniden biçimlendiren kişidir.
15.(I)Onun şiirinin temelini halk türkülerinden alınan öğeler oluşturur. (II)Şiirinde bu öğeler öne çıkar ve lirik bir söyleyişe ulaştırır şairi. (III)Fakat lirizm onun şiirinde bir güz güneşi gibidir. (IV)Kimi zaman gökyüzü pırıl pırıldır, güneş sırtını ısıtır şiirin. (V)Kimi kez de gökyüzü bulutlanır; sözcükleri duygusal değerlerinden soyan, kuru, bilgilendirmeye yönelik söyleyiş öne çıkar. (VI)Bu söyleyiş son şiirlerinde kendini belli eder daha çok.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde “öğretici” şiire olumsuz bir bakış sezilmektedir?
A) II B) III C) IV D) V E) VI
16.Aşağıdakilerin hangisinde kişinin kendisine yönelik eleştirisi daha ağır basmaktadır?
A) O yıllarda İstanbul’a göçenlerin sayısı arttıkça, kenti sıkıcı bulur, oradan kaçıp kurtulmanın yollarını arardım.
B) O yaşlarda, kadınla erkeği karşı karşıya getiren filmleri daha çok severdim.
C) Sinema salonunun loşluğunda koltuğa gömüldüm mü günlük sıkıntılarımda kurtulur, hayallere dalardım.
D) Bugün artık hoşlanmadığım kaçma kovalama eylemleri üzerine kurulu romanları, o günlerde severek okurdum.
E) O zamanlar, içinde bulunduğum koşulları değerlendiremediğim için çok yakınımda olan mutluluğu göremez, onu çok uzaklarda arardım.
17.Aşağıdakilerden hangisi bir varsayımı ifade etmektedir?
A) O, çarşamba günü geziden dönebilir.
B) Diyelim ki bu olay gerçek değildir.
C) İstediğini veririm, yeter ki sen çalış
D) Belki onu sen de tanırsın.
E) Yarın akşam yemeğine onlar da gelebilir.
18. (I) Bu şiirlerin tadına varabilmem için, oldukça fazla çaba harcamam gerekti. (II) Bunların bir yanı ne kadar açık ve yalınsa bir yanı da o kadar karmaşık ve yoğun. (III) Bu noktada, sanatçının öyküleriyle benzerlik görülüyor. (IV) Kitabın sonuna, şiirlerin sezgisel dünyasını ortaya koyacak notların eklenmesi yararlı olabilirdi. (V) Yine de sanatçının şiirlerinden bir demetin Türkçe’ye kazandırılması çok olumlu bir çalışma.
Yukarıdaki cümlelerin hangisi bir öneri ifade etmektedir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
19.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde önerinin gerekçesi de açıklanmıştır?
A) Daha az konuşup, daha çok iş yapın.
B) Başarının bir parçası olun, eleştirmeni değil.
C) Sabır erdemdir, sakın ondan vazgeçmeyin.
D) Çabalarla amaçları birbirine karıştırmayın.
E) Başkalarını eleştirdiğiniz kadar kendinizi de eleştirin.
20. (I) Bu oyunu izlerken gülümsüyorsunuz. (II) Yumruklarınızı sıkmıyorsunuz,- öfkelenmiyorsunuz. (III) Yalnızca yansıtılmak istenen bir güzelliği algılıyorsunuz. (IV) Güzel bir oyun izlemenin coşkusuz sevincini ve rahatlığını duyuyorsunuz. (V)Biliyorum, çok fazla seyirci toplamayacak bu oyun, ama salt o rahatlığı yaşamak adına görülmeye değer.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde önyargı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
21. (I) Anadoluhisarı’nın bulunduğu bölgenin tarihi, eskiye dayanıyor. (II) Kaynaklara göre, Anadoluhisarı, Boğaz’dan geçişleri kontrol etmek amacıyla Yıldırım Bayezıt tarafından yaptırılmış. (III) Yapılırken kullanılan malzemeler arasında, Bizans yapılarında alınmış taşlar da var. (IV) Bu durum, burada eski bir Zeus Tapınağı’nın bulunduğu yönündeki düşünceleri daha da güçlendiriyor. (V) Boğaz’ın en dar yerinde, Göksu deresi kıyısında bulunan bu bölgenin, bugün olduğu gibi, Osmanlı öncesinde de yerleşim alanı olarak kullanıldığı çeşitli kaynaklarda belirtiliyor.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde belirtilenler tahmin niteliği taşımaktadır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
22. Hangisinde gerçekleşmemiş bir beklenti söz konusudur?
A) Geldiğini duyunca beni arar sanmıştım.
B) Boyu uzun olduğu için basketbol takımına girdi.
C) Geçen yılın şampiyonu bu yıl da başarılı olmalı.
D) Bu sene bitireceğini umuyorum.
E) Geç kaldığı için treni kaçırdı.
23.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yakınma söz konusudur?
A) Dergiye girecek yazıların daha önce yayınlanmamış ve özgün olması gerekir.
B) Konudan konuya atlayan, başlığıyla içeriği birbirine uymayan yazılar bizi çok yormaktadır.
C) İsteklerimizden biri de gönderilen yazıların, yazı makinesiyle çift aralıklı olarak yazılmasıdır.
D) Alt alta dizilmiş cümlelerin şiir sayılamayacağı herkesçe bilinen bir gerçektir.
E) Daha güzel, daha nitelikli bir dergi çıkarabilmek için okurla iş birliği şarttır.
24.(I) Çeviri, kültürler arası etkileşimdeki önemli etkinliklerden biri. (II) Kültürleri zenginleştiren bir öğe. (III) Son yıllarda, çok sayıda bilimsel ve yazınsal eser dilimize çevrildi. (IV) Bu, Türk kültürü açısından büyük bir kazanç. (V) Ne var ki, bu çeviri metinlerinin bir çoğunda özgün metnin tam olarak yansıtılıp yansıtılmadığı ya da kullanılan Türkçe’nin niteliği tartışılabilir.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde bir kaygı söz konusudur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
26.Aşağıdakilerin hangisinde söyleyenin düşüncesi kinayeli bir biçimde dile getirilmiştir?
A) Otel görevlisi salondaki televizyonun sesini sonuna kadar açmış ama kimse dinlemiyor.
B) Eh, bu hızla gidersek okula ancak yarın sabah varırız.
C) Her gün sabaha kadar arabesk müzik dinlerler.
D) Son on yılda çok sayıda canlı türünün soyu tükendi.
E) Gürültüyle savaşabilmek için yasalaşmak gerekiyor
CEVAP:1.D 2.B 3.E 4.E 5.D 6.E 7.C 8.D 9.E 10.A 11.D 12.E 13.E 14.B 15.D 16.E 17.B 18.D 19.C 20.E 21.D 22.A 23.B 24.E 25.B
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder