SES BİLGİSİ

SES

 Akciğerlerden çıkan havanın nefes borucu aracılığıyla yukarı çıkarak, gırtlaktaki ses tellerine çarpmasıyla oluşan titreşimlere ses denir. Bir dilin en küçük birimi sestir. Ses, hava titreşimlerinin kulakla duyulan derecesidir.Konuşma ses ile gerçekleşir.

Ciğerlerden gelen havanın ses yolunda meydana getirdiği titreşime dil sesi denir. Dil sesleri, konuşma organlarının (ağız, burun, boğaz boşluğu ve soluk borusu) uyumlu çalışmasıyla, anlamlı kelimeler oluşturacak biçimde meydana gelir.

Ses, dilin en küçük birimidir. Kelimelerin söylenip yazılması ses değerlerine bağlıdır.

 Sesler, anlam ayırt edici özelliğe de sahiptir.

ad/at, od/ot, sac/saç, hac/haç, hala/hâlâ, dahi/dâhi

Paragrafta Anlam, Bütünlük, İçerik Soruları

PARAGRAF YAPISI

(1) Doğadaki yaşama büyük katkısı olan ağaçlar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. (2) Çıkan yangınlarla bir bir çekiliyor hayat sahnesinden. Bu yangınlara insanların bilinçsiz davranması neden oluyor ne yazık ki... Sorumsuzca atılan bir sigara izmariti binlerce ağacın ölümüne yol açıyor örneğin. (3) Doğal yaşama katkısı olan ağaçları korumak için çevremizdeki insanları hem uyarmalı hem de bilinçlendirmeye çalış­malıyız.

1  numaralı bölüm, giriş bölümüdür. Giriş bölümün­de "doğadaki yaşama katkısı olan ağaçların yok ol­maya başladığı" konusu ortaya konmuştur.

2 numaralı bölüm, gelişme bölümüdür. Bu bölüm­de giriş bölümünde ortaya konan "ağaçların yok olmaya başladığı" düşüncesi nedenleriyle birlikte ele alınmıştır.

3 numaralı bölüm ise, sonuç bölümüdür. Burada "ağaçların yok olması" durumuyla ilgili neler yapı­lacağı bir sonuca, karara bağlanmıştır

PARAGRAFTA ANLATIM TEKNİKLERİ ÖSS SORULARI

1.             "İnsanlığın adım adım ilerlemesini sağlayan şey, kuşkusuz, kişisel kazançların, ürün ve buluşların kuşaktan kuşağa aktarılmasıdır. Hayvanlar dünya­sında buna benzer bir olay yoktur; eğitim görmüş bir köpek, başka bir köpeği eğitemez."

Bu paragrafın anlatımında aşağıdakilerden han­gisi daha ağır basmaktadır? (1981 -ÖSS)

A) benzetme               B) ilişki kurma       C) örneklendirme

                  D) kanıtlama             E) karşılaştırma

PARAGRAF SORULARINDAKİ PÜF NOKTALAR

PARAGRAF NEDİR

      

       Paragraf, herhangi bir yazının bir satırbaşından öteki satırbaşına kadar olan bölümüne denir. Daha geniş bir ifadeyle paragraf "bir duyguyu, bir düşünceyi bir isteği, bir durumu, bir öneriyi, olayın bir yönünü, yalnızca bir yönüyle anlatım tekniklerin­den ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanarak anlatan yazı türüdür. Kelimeler cümleleri, cümleler paragrafları, paragraflar da yazıları oluşturur. Paragraf bir yazının küçültülmüş bir örneğidir. Bu yönüyle yapı bakımından bir yazıya benzer. Nasıl yazıda giriş, gelişme, sonuç bölümleri varsa paragrafta da aynı bölümler vardır.

PARAGRAFTA KONU, ANA DÜŞÜNCE

Paragraf, bir düşünceyi tam olarak anlatabilmek için bir araya getirilen cümleler topluluğudur. Yani paragrafın bütün cümleleri aynı konuyu işler ve aynı düşünceyi açıklar ya da destekler. Tek bir düşünce etrafında oluştuğundan kendi içinde bir bütünlük gösterir; kendinden önceki ya da sonraki paragraflara bir bağlılık göstermez.

                                                                                     Bu konudaki sorular paragrafın değişik özellikleriyle ilgilidir. Genellikle paragrafın ana düşüncesi, yardımcı düşünceleri, konusu, başlığı sorulur ya da paragrafın oluşturulmasıyla ilgili özellikler üzerinde durulur. Bir veya iki tane soruda da paragrafın anlatımıyla ilgili bilgiler sorulabilir.

İSİM ÇEKİM EKLERİ

İsim soylu sözcüklere gelerek onlara cümlede görev ve anlam kazandıran eklerdir. Sadece isimlerle ilgili olmayıp zamir, sıfat ve zarflarla da ilgili olduğundan isim soylu sözcüklerin sonunda işledik. Bu ekleri şöyle gösterebiliriz.

a. Çokluk eki

b. Hal ekleri

c. Eşitlik eki

d. İyelik eki

e. İlgi eki

A. ÇOKLUK EKİ

PARAGRAFTA ANLATIM BİÇİMLERİ

Paragrafta yazarın herhangi bir düşünceyi ya da durumu ortaya koyma biçimine anlatım denir. Yazar aktaracağı duruma uygun bir anlatım biçimi seçemezse, yazısının etki gücü azalır. Bir bilgiyi aktarmakla bir olayı hikaye etmek ya da bir manzarayı betimlemek farklı bir anlatım gerektirecektir.

Bu biçimleri şu şekilde açıklayabiliriz.

1. Açıklama

Öğretici özellik gösteren bir anlatım biçimidir. Yazarın amacı bilgiyi en kısa yoldan okuyucuya anlatmak olduğundan, yazar sanatlı söyleyişlere, imalı sözlere pek yer vermez. Açık, anlaşılır bir dil kullanır. Soyutluktan, kişisellikten kaçınır. Tanımlarla, örneklerle konunun en iyi biçimde anlaşılmasını sağlar. Ansiklopedilerde daha çok bu tür bir anlatım görülür.

PARAGRAF

Paragraf, bir düşünceyi tam olarak anlatabilmek için bir araya getirilen cümleler topluluğudur. Bir satır başından diğer satış başına kadar devam eder.  Tanımdan da anlaşılacağı gibi paragrafın iki özelliği vardır; cümlelerden oluşması ve konu bütünlüğünün bulunmasıdır.Paragrafın bütün cümleleri aynı konuyu işler ve aynı düşünceyi açıklar ya da destekler. Tek bir düşünce etrafında oluştuğundan kendi içinde bir bütünlük gösterir; kendinden önceki ya da sonraki paragraflara bir bağlılık göstermez.

Özne

Yüklemde bildirilen işi, oluşu, hareketi, durumu, kılışı yerine getiren; hakkında bilgi ve haber verilen öğedir. Yani yapanı veya olanı karşılayan unsurdur.

Çocuklar bahçede oyun oynuyorlar.

Elimdeki defter yere düştü.

Özne, yükleme sorulan “ne?, kim?” sorularının cevabıdır.

Göçmen kuşlar yine yolculuğa başladı.