ANLAMSAL BOZUKLUKLAR

YANLIŞ ANLAMDA KULLANILAN SÖZCÜK

Doğru bir anlatımda her sözcük verilmek istenen düşünceyi tam karşılamalıdır. Aynı kökten türeyen veya birbirini andıran sözcüklerin anlamlarına dikkat etmek gerekir. Anlamları ayrı olan bu tür sözcüklerin birbirinin yerine kullanılması veya sözcüğün karşıladığı kavrama uygun olmayan biçimde kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.

Bu sözcük Türkçe sözcüklerin tümünü	kaplıyor.
	Kapsıyor

Zamanında haberimiz	olması yüzünden	olay büyümedi
	Olduğu için

Söylediğin olay, 13 Ekim 1991	yılında	yaşanmıştı
	tarihinde

Ağacın altına	yayılıp	güzel bir uyku çekti
	Uzanıp

ANLAMCA ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN KULLANILMASI


Bir anlatımda düşünceyi ileten sözcüklerin birbiriyle çelişmemesi gerekir.
Anlamca çelişen sözcüklerin birlikte kullanılması anlatım bozukluğunun nedenlerinden biridir.

Belki	onun da seni aradığından	eminim.
Olasılık		kesinlik

Annenin sana	asla	kızacağını	sanmıyorum
	Kesinlik		olasılık

Hiç şüphesiz	olan biteni duymuş	olmalı
Kesinlik		olasılık

GEREKSİZ SÖZCÜK KULLANILMASI

Doğru bir anlatımda her sözcük, düşünceyle ilgili bir kavramı karşılamalıdır. Aynı kavramı karşılayan birden fazla sözcüğün, işlevi olmayan bir sözcüğün veya ekin; yardımcı eylemlerin gereksiz kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.

Son sözleri hepimizi	öfkeli kıldı.
	Öfkelendirdi

Geçen hafta hastaydı; ama şimdi	iyi oldu
	İyileşti.

Üç gün	süreyle	ondan haber bekledik.
	(Gereksiz)

DEYİM ve ATASÖZÜ YANLIŞI

Gerek deyimler, gerekse atasözleri kalıplaşmıştır. Yerine anlamdaşları konarak bile sözcükleri değiştirilemez. Atasözlerinin çekimlenmesi de olanaksızdır. Bunlar yapıldığı takdirde iletilmek istenen anlam zayıflar ya da yok olur. Bu da anlatım bozukluğuna yol açar.


Fasulye oda bakla sofa - yanlış
Nohut oda

Onu elinde oynatırsın - yanlış
Parmağında

İşe girdim ama bacım ağladı - yanlış
Anam


MANTIK YANLIŞI

Bilinenlere aykırı bilgiler mantıksızdır. Ayrıca kavram ve durumların da önemliden önemsize veya önemsizden önemliye sıralanması gerekirken tersi yapılırsa bu da mantık yanlışına yol açar.

Araba geri kaçınca vitesi boşa aldı. Yanlış
Vitesi boşa alınca araba geri kaçtı. Doğru

Ankara’nın muhtarı karşılandı – Yanlış
Ankara’nın valisi karşılandı – Doğru

Konuşabilirsin, hatta ağzını açabilirsin – Yanlış
Ağzını açabilirsin; hatta konuşabilirsin – Doğru

Şeftaliye dokunamam, onu yemem bile – Yanlış
Şeftali yemem; ona dokunamam bile – Doğru