Anlatım Bozuklukları İle İlgili Örnek Cümleler

Sözcüklerin Seçiminde Yanlışlık Yapıyoruz...

Düşüncelerimiz arasında ayrıcalık giderek büyüyor. (ayrım)

Bahçeye ektiğin elma fidanı kurumuş. (diktiğin)

Ali’nin saçları büyümüş. (uzamış)

İnsanlar, hırsızlık, dolandırıcılık, gibi bayağı hünerlerden uzak durmalı. (davranışlardan)

Toplum içinde bu çekimserlik niye? (çekingenlik)

Bu makine iyi resim çekmiyor. (fotoğraf)

İçeri girdi, önce kendini tanıştırdı. (tanıttı)

Her girişimden çekinmez. (Hiçbir)

Anlamca Çelişen Sözcükleri Bir Cümlede Kullanıyoruz...

Bundan aşağı yukarı tam üç yıl öncesiydi. (olasılık - kesinlik)

Herhalde onlarda gelecek sanırım. (kesinlik - olasılık)

Eminiz ki saat üçte burada olsa gerek. (kesinlik - olasılık)

Bize öyle geliyor ki bunlar kaçmış olsa gerek. (kişisel görüş - olasılık)

Ses Bakımından Birbirine Benzeyen Sözcükleri Yanlış Kullanıyoruz...

Öğle - öyle  (1. Zaman adı, 2.Onaylama)

Porte - portre (1. Nota çizgisi, 2. Yağlı boya resmi)

Tesviye - tasviye ( 1.Düzeltme,  2. Arıtma, ayıklama)

Eğer -  eyer  (1.Şart anlamında, 2. Binek hayvanın sırtına vurulan nesne)

Basım - basın (1.Basım sanatı, 2. Basılıp dağıtılan

Etkin - etken (1.Etki yapan,  2.Devinimli )

Cümledeki Sözcükleri Yanlış Yerde Kullanıyoruz...

NOT: Öğelerin yerli yerinde olması gerekir.

Bir türlü aklım almıyor. (Yüklem)
Aklım bir türlü almıyor. (Özne)

Patatesler çok suda pişmiş. (Dolaylı Tümleç)
Patatesler suda çok pişmiş. (Zarf Tümleci)

Fazla canını sıkma. (Belirtili Nesne)
Canını fazla sıkma. (Zarf)

Kısaca bazı bildiklerimi anlatmak istiyorum. (Belirtili Nesne)
Bazı bildiklerimi kısaca anlatmak istiyorum. (Zarf Tümleci)

Gereksiz Sözcük Kullanımlarıyla Anlatımdaki  Duruluk İlkesi Bozuluyor...

Birbirine selam verdiler. “selamlaştılar” olması gerekir.

Okula arkadaşlarıyla birlikte gitmiş.   “birlikte” sözcüğü gereksiz.

En güzel taşıt aracı trendir. “aracı” sözcüğü gereksiz.

Sabah pencereden baktığımda bulutlu ve hafif yağmurlu bir hava ile karşılaştım. “yağmur elbette bulutlu bir havada yağar.”      

Artık bundan böyle başının çaresine bak. “bundan böyle” sözcüğü gereksiz kullanılmış.

İçeri girmek ve hem de onları görmek istiyorum.  “hem de” söz grubu gereksiz kullanılmış.

Anlamca Yakın Sözcüklerin Seçiminde Yanlışlık Yapılıyor...

Atı alan Kadıköy’ü geçti. “Üsküdar’ı “olacak.

Neşeli şen şakrak bir adamdı.    “şen şakrak” ikilemesi gereksiz.

Karşılıklı tartışmanın bir anlamı yok. “tartışma tek başına olmaz.”

Oysa  bizim arkadaşın ise hiçbir suçu yok. “oysa ve ise ”sözcükleri gereksiz.”

Tümleçlerle İlgili Yanlışlıklar Yapıyoruz...

“Sanatçı gerçeğe ulaşır, yorumlar.” Cümlesinde nesne eksikliği var. “Sanatçı gerçeğe ulaşır, onu yorumlar.” olmalıydı.

“Bu güçlüklere nasıl göğüs gerdi, nasıl başa çıktı?”

“Bu güçlüklerle nasıl başa çıktı .”olmalıydı.

Arkadaşlarına gitmiş,  yardım istemişti.”

                                   onlardan   (dolaylı tümleç ) eksikliği var.

“İnsanlara öfke veren, aşağılık duygusuna düşüren nedenlere bakalım.”  İkinci yan cümleciğin nesnesi eksik (onları) olacak.

“Buna ancak yönetim kurulu karar verir, uygular.”

İkinci cümlede nesne eksikliği var. “Bunu uygular” olmalıydı.

Tamlamalarla İlgili Yapılan Yanlışlıklar...

Sorunlar karşılıklı anlayış ve birlik içinde çözülmelidir.

Bu haliyle karşılıklı , birlik  içinde ... gibi  bir anlam oluşuyor. Yanlıştır. ”Sorunlar karşılıklı anlayışla ve birlik içinde çözülmelidir.”olmalıydı.

Kıpkırmızı çiçekler, ekinler birbiriyle kucaklaşıyordu.                  

Kırmızı  ekinler olmaz.  “Kıpkırmızı çiçekler, sarı ekinler birbiriyle kucaklaşıyordu.” olmalıydı.

Bu karardan vazgeçmeyeceğim, üzerinde inatla durduğunu biliyoruz.”

Açıklama:  İkinci cümlede tamlayan söylenmemiş.  “kararın üzerinde...” olmalıydı.